Bruksizm jest powszechnie występującą przypadłością, która polega na nieświadomej nadaktywności mięśni żwaczy. W efekcie pacjent zaciska zęby, co prowadzi do zgrzytania i ścierania szkliwa. W dzisiejszym artykule poruszony zostanie temat bruksizmu oraz sposobów jego leczenia.

Co to jest bruksizm?

Zaciskanie zębów i zgrzytanie zębami należą do podstawowych objawów bruksizmu. Te niekontrolowane odruchy występują zarówno podczas zwarcia nawykowego, jak i w czasie artykulacji. Powstają na skutek rytmicznej pracy mięśni żwaczy. Większość pacjentów uskarża się na nasilenie symptomów nocą, jednak pojawiają się one także podczas dnia[1].

Przyczyny bruksizmu można podzielić na fizyczne oraz psychosomatyczne. Bardzo często mają związek z nieprawidłowym rozwojem jamy ustnej oraz wadami zgryzu. Jak podkreślają badacze, przypadłość ta może mieć także związek z nieprawidłowym funkcjonowaniem układu nerwowego. Dotyka także osoby cierpiące na zaburzenia nastroju, agorafobię oraz przewlekły stres[2].

Jakie są objawy bruksizmu? Oprócz wspomnianego powyżej zaciskania i zgrzytania zębów, naszą uwagę powinny zwrócić poranne dolegliwości bólowe w obrębie: głowy, szczęki lub żuchwy. Są one wynikiem zbytniego napięcia mięśni głowy oraz szyi, które pojawiają się na skutek asymetrycznego przeciążenia w obrębie narządu żucia. Wśród innych symptomów można wymienić, między innymi starte i uszkodzone szkliwo, bolesność stawów skroniowo-żuchwowych oraz rozchwianie i krwawienie zębów[3].

Jak wyleczyć bruksizm?

Jak podkreślają lekarze aktualnie nie ma jednej metody, która okaże się skuteczna w każdym przypadku. Leczenie bruksizmu polega głównie na poprawie warunków zgryzowych, między innymi na przeprowadzeniu leczenia ortodontycznego oraz usunięciu zbyt wysokich wypełnień[4]. W przypadku wystąpienia dolegliwości, warto skorzystać z kompleksowej konsultacji ortodontycznej i stomatologicznej w klinice CMP.

Szczękościsk podczas snu jest szczególnie trudny do wyleczenia, ponieważ pacjent nie jest w stanie kontrolować odruchu zaciskania zębów. Często pozytywne rezultaty przynosi stosowanie, specjalnie dopasowanej przez lekarza, nakładki na zęby przeciw zgrzytaniu. Tego rodzaju szyny pomagają zredukować napięcie mięśniowe oraz odciążyć staw skroniowo-żuchwowy, eliminując przy tym dokuczliwe objawy[5].

Odpowiedź na pytanie jak rozluźnić mięśnie żuchwy nie jest proste. W niwelowaniu bruksizmu skuteczne mogą okazać się specjalne ćwiczenia na bruksizmu, które można wykonywać samodzielnie lub przy pomocy fizjoterapeuty stomatologicznego. Pacjenci powinni wypróbować także techniki relaksacyjne, które nie tylko wpłyną pozytywnie na stan mięśni żwacza, ale także pomogą zwalczyć stres i stany napięcia emocjonalnego, będące częstą przyczyną choroby[6].

Jak podkreślają badacze, bruksizm jest niepożądanym zjawiskiem zarówno w stomatologii, jak i w medycynie snu. Ze względu na brak jednoznacznych typowych objawów, diagnostyka tej dolegliwości jest znacznie utrudniona, a przeprowadzana terapia powinna być kompleksowa i obejmować zarówno kwestie stomatologiczne, jak i psychologiczne.

[1] M.  Ziółkowska-Kochan, J. Kochan, D. Pracka, W. Dróżdż, A. Borkowska, Bruksizm – problem interdyscyplinarny, „Czas. Stomatol.”, 2007, t. 60, nr. 6, s. 391-392.

[2] Ibidem, s. 392-394.

[3] Przemysław Styczeń, Bruksizm czyli zęby w niebezpieczeństwie, http://drstyczen.pl/upload/drstyczen/bruksizm_pharmarep_przemyslaw_styczen.pdf (Data dostępu 28.04.2022).

[4] O. Gruca, Rafał Rój, M. Gryndys, P. Foryś, J. Juszczyk, K. Haponik, J. Kasperski, Bruksizm – przyczyny, diagnostyka, leczenie, „Twój przegląd stomatologiczny”, nr. 12, 2018, s. 52.

[5] Ibidem, s. 52.

[6] Ibidem, s. 52.