Rak prostaty, rak jądra, rak prącia – o przyczynach, objawach, leczeniu męskich nowotworów lekarz medycyny rodzinnej z CMP Piaseczno

3 grudnia 2020

Rak prostaty według statystyk zachorowalności wśród mężczyzn ustępuje jedynie rakowi płuc. Obecnie większość przypadków wykrywana jest w stadium bezobjawowym. Mogą, podobnie jak w rozroście, wystąpić trudności w opróżnieniu pęcherza czy częstomocz.

Rak prostaty – objawy

Nowotwory zaawansowane miejscowo powodują:

bóle podbrzusza,
zaburzenia oddawania moczu i stolca,
asymetryczny obrzęk kończyny dolnej, genitaliów.

W stadium rozsianym pierwszym objawem są zwykle bóle kostne, rzadziej złamania wywołane przez przerzuty, ponieważ w odróżnieniu od większości nowotworów w raku stercza typowe są zmiany zwiększające gęstość tkanki kostnej w swoim obrębie.

Rak prostaty – badania PSA

Komórki nowotworowe stercza uwalniają do krwiobiegu większe ilości swoistego antygenu sterczowego (w skrócie PSA). Wytyczne rekomendują, aby wykonywać je u pacjentów po 50 rż. w populacji ogólnej. Oczywiście istnieją od tego pewne odstępstwa.

Nieprawidłowy wynik przesiewowego badania laboratoryjnego polegający na ocenie stężenia tego markera generuje liczne problemy. Należy bowiem pamiętać, że u wielu chorych na raka stercza występuje prawidłowe stężenie PSA w surowicy, a u dużego odsetka pacjentów z nieprawidłowym wynikiem diagnoza nie potwierdzi się.

Badanie per rectum przy podejrzeniu raka prostaty

U mężczyzn z podejrzeniem raka stercza należy także wykonać badanie per rectum, które wstępnie pozwala ocenić przylegającą do przedniej ściany odbytnicy tylną części gruczołu, gdzie umiejscawia się większość raków.

Dalsza diagnostyka odbywa się w poradni urologicznej, a samo leczenie polega na współpracy wielu specjalistów. W zależności od zaawansowania stosuje się przede wszystkim leczenie operacyjne, radioterapię, hormonoterapię, chemioterapię.

Rak jądra – najczęstszy nowotwór złośliwy wśród młodych mężczyzn

Wśród młodych mężczyzn rak jądra jest najczęściej występującym nowotworem złośliwym. Obserwuje się większą liczbę zachorowań na ten nowotwór. Najbardziej narażeni są pacjenci rasy kaukaskiej, z wnętrostwem, zespołem Klinefeltera, wywiadem nowotworu jądra u krewnych pierwszego stopnia, mający w przeszłości nowotwór zarodkowy w przeciwległym jądrze.

Rak jądra – objawy

Pacjenci zgłaszają rozmaite objawy:

wyczuwalny w jądrze niebolesny guz,
stwardnienie,
obrzęk,
nagromadzenie płynu,
uczucie ciężaru w mosznie,
rozpieranie bądź dyskomfort w obrębie jądra.

Rak jądra – pierwsze symptomy

Pierwszymi symptomami choroby mogą być dolegliwości związane z występowaniem przerzutów:

najczęściej ból brzucha,
ból pleców,
krwioplucie,
wyczuwalny guz w okolicy nadobojczykowej.

Na rozpoznanie może naprowadzić wynik przypadkowo wykonanego USG jamy brzusznej, w którym stwierdza się liczne powiększone węzły chłonne. Możliwe, ale stosunkowo rzadko obserwowane, obustronne powiększenie piersi u mężczyzn.

Regularnie samobadanie jąder

Ponieważ początkowe objawy nowotworu jądra specjalnie nie przeszkadzają w codziennym funkcjonowaniu, są niestety często bagatelizowane przez pacjenta. Z doświadczenia dodam, że młodzi mężczyźni wstydzą się zgłaszać do lekarza i z tego powodu diagnoza pada zbyt późno. W przypadku natychmiastowej reakcji mieliby szansę na o wiele lepsze rokowanie i długie życie. Należy zachęcać mężczyzn, zwłaszcza z grupy podwyższonego ryzyka, do regularnego, comiesięcznego samobadania jąder.

Diagnoza i leczenie raka jądra

Niestety nie są znane czynniki, których należy unikać w celu zmniejszenia ryzyka zachorowania na nowotwór jądra.

Podstawowym elementem diagnostyki jest badanie potwierdzające obecność guza w jądrze. Następnie wykonuje się USG jąder, badanie krwi w celu oceny stężeń markerów nowotworowych, a w dalszej kolejności USG jamy brzusznej, tomografię komputerową klatki piersiowej.

Pierwszy i kluczowy element leczenia, pomijając wyjątki, stanowi chirurgiczne wycięcie jądra wraz z powrózkiem nasiennym. Po usunięciu jądra przeprowadza się badanie histologiczne, które pozwala na dokładną ocenę typu choroby i zaplanowanie dalszego leczenia w zależności od rodzaju nowotworu.

Rak prącia – rzadki nowotwór występujący głównie u starszych mężczyzn

Rak prącia występuje rzadko, w większości u starszych mężczyzn, ale choroba może się rozwinąć również u młodszych pacjentów. Wśród czynników ryzyka wymienia się infekcję wirusem HPV, leczenie łuszczycy światłem ultrafioletowym, starszy wiek, AIDS, palenie papierosów. Obrzezanie w wieku dziecięcym zmniejsza ryzyko raka prącia, natomiast wykonane później znacznie naraża pacjenta na jego wystąpienie. Należy na marginesie podkreślić, że prezerwatywy stanowią pewną ochronę przed wirusami HPV, jednakże nie zapobiegają całkowicie infekcji.

Rak prącia – objawy

Zwykle obserwuje się

zmianę koloru, struktury, grubości skóry,
w większości niebolesne owrzodzenie lub guzek na prąciu.

Te zmiany najczęściej znajdowane są na żołędzi lub na napletku, ale mogą pojawić się też na trzonie prącia. Czasami choroba objawia się zaczerwienieniem, wysypką, krostkami albo płaską naroślą. Opuchlizna na końcu prącia, szczególnie jeśli napletek jest zwężony, stanowi kolejny charakterystyczny symptom raka prącia. Zmiany łagodne w przeważającej części wyglądają jak brodawki, przebarwienia czy plamy na skórze, podobnie jak rak prącia najczęściej występują na żołędzi lub napletku.

Rak prącia – badania, leczenie

Nie ma powszechnie stosowanego, rekomendowanego testu przesiewowego w kierunku raka prącia, jednakże gdy rak wykryty wcześnie, może być resekowany z niewielkim tylko uszkodzeniem prącia. Im później zostanie zdiagnozowany, tym bardziej prawdopodobna jest konieczność usunięcia części lub nawet całego narządu. Po zdiagnozowaniu i sklasyfikowaniu raka prącia zespół lekarzy zajmujących się nowotworem przedyskutuje razem z pacjentem wszystkie możliwe opcje lecznicza. Do głównych form terapii, które mogą zostać zalecone, należą: leczenie chirurgiczne, radioterapia, chemioterapia.

lek. Marta Smardz

Lekarz medycyny rodzinnej w CMP Piaseczno

Podczas studiów medycznych oraz na stażu podyplomowym planowałam zostać onkologiem klinicznym. Z tego powodu zaraz po uzyskaniu dyplomu rozpoczęłam pracę na oddziale onkologiczno-hematologicznym, gdzie opiekowałam się pacjentami z chorobami rozrostowymi. W miarę upływającego czasu uświadomiłam sobie, że kluczowa i najbardziej skuteczna interwencja wymagana jest na innym etapie – gdy do lekarskiego gabinetu przychodzi osoba w poczuciu zdrowia, a ja prowadzę szeroko rozumianą profilaktykę chorób nowotworowych. Z tego powodu zdecydowałam się na specjalizację z medycyny rodzinnej. Uważam jednak, że zdobyte doświadczenie szpitalne jest dla mnie bezcenne w praktyce ambulatoryjnej, a samo prowadzenie badań profilaktycznych wymaga rozwagi i zastanowienia.

Źródła: