Dowiedziałaś się, że jesteś w ciąży i zastanawiasz się, ile powinnaś przytyć? Zmiany jakie zachodzą w czasie ciąży – wzrost masy ciała, zmieniająca się sylwetka to sytuacja całkiem normalna.

Pamiętaj jednak, aby jeść dla dwojga, a nie za dwoje – ta zasada pozwoli dziecku prawidłowo się rozwijać, a Tobie pomoże wrócić to sylwetki sprzed ciąży. Na prawidłowy przebieg ciąży ma jednak wpływ nie tylko przyrost masy ciała w poszczególnych trymestrach, ale także wyjściowa masa ciała kobiety sprzed ciąży.

Masa ciała w ciąży – o ile powinna się zwiększyć?

Przyrost masy ciała w czasie ciąży jest często różny, indywidualny i zależy np. od stanu zdrowia kobiety, wyjściowej masy ciała oraz od tego czy ciąża jest pojedyncza, czy bliźniacza.

W zależności od tego, w jakim przedziale BMI (wskaźnik masy ciała) mieściła się masa ciała kobiety sprzed ciąży, takiego przyrostu masy ciała możemy się spodziewać w trakcie ciąży.

Aby obliczyć BMI (Uwaga! W trakcie ciąży nie należy kierować się tym parametrem, ponieważ nie ma on zastosowania) potrzebujemy masę ciała sprzed ciąży (określoną w kg) oraz wzrost (w m²).

BMI = masa ciała sprzed ciąży (kg) / wzrost (m²)

Przykładowo, dla kobiety o prawidłowej masie ciała sprzed ciąży (BMI 18,5 – 24,9) przyrost masy ciała w trakcie całej ciąży powinien wynosić około 11,5 – 16 kg.

W ciąży bliźniaczej przyrost masy ciała wynosi około 16-20,5 kg.

Przyrost masy ciała w czasie ciąży należy kontrolować minimum raz w miesiącu.

W I trymestrze masa ciała może, ale nie musi się zwiększyć – zazwyczaj jest to od 0,5 do 2 kg. Niekiedy obserwowany jest wręcz spadek masy ciała wynikający z porannych mdłości i wymiotów. Gdy objawy nie ustępują, należy skontaktować się z lekarzem prowadzącym oraz dietetykiem w celu weryfikacji nawyków żywieniowych.

W kolejnych trymestrach przyrost masy ciała jest zdecydowanie bardziej zauważalny, szczególnie w III trymestrze. Jednak należy zwrócić uwagę na to, aby tempo przyrostu masy ciała nie przekraczało 0,5 kg tygodniowo.

Zbyt duży przyrost masy ciała zwiększa ryzyko wystąpienia otyłości u matki oraz dziecka, a także przyczynia się do powikłań takich jak cukrzyca ciążowa, nadciśnienie czy poród przedwczesny.

Co składa się na przyrost masy ciała w czasie ciąży?

Na masę ciała kobiety ciężarnej składa się nie tylko rozwijające się dziecko, ale także powiększająca się macica, łożysko czy dodatkowa krew.

Co składa się na całkowity przyrost masy ciała kobiety tuż przed porodem?

• masa ciała dziecka – około 3,5 kg
  
• płyn owodniowy – około 1‒1,5 kg
  
• krew i dodatkowe płyny – około 1,5‒2 kg
  
• łożysko – około 0,5‒1 kg
  
• macica – około 1‒1,5 kg
  
• piersi – około 1‒2 kg
  
• dodatkowa tkanka tłuszczowa (chroni płód i jest materiałem zapasowym na okres karmienia piersią) – około 2‒4 kg
  

Pamiętaj! Odchudzanie w ciąży jest zabronione! Uboga w składniki odżywcze i mineralne dieta matki zagraża niedożywieniem płodu i może powodować rozwój wad rozwojowych.

Jak ważne jest żywienie w ciąży?

Prawidłowe odżywianie w ciąży jest niezwykle istotne zarówno dla przyszłej mamy, jak i dla rozwijającego się płodu. Ważna jest zarówno ilość, jak i jakość spożywanych posiłków.

Wracając do wcześniej wspomnianej rady – jedz dla dwojga, a nie za dwoje. Pamiętajmy, aby dieta była pełnowartościowa, bogata w niezbędne składniki odżywcze, witaminy i minerały.

Zapotrzebowanie na kalorie w I trymestrze praktycznie się zmienia, za to wzrasta zapotrzebowanie na witaminy: A, B1, B2, B3, B4, B5, foliany, C, E oraz składniki mineralne: wapń, fosfor, magnez, żelazo, cynk, miedź, jod i selen.

Dopiero w kolejnych trymestrach obserwujemy wzrost zapotrzebowania na energię:

• w II trymestrze ciąży zapotrzebowanie kaloryczne wzrasta o 360 kcal dziennie
• w III trymestrze ciąży – o 475 kcal w stosunku do zapotrzebowania przed ciążą.

Przykład posiłku o wartości około 475 kcal:

– 2 kromki pieczywa pełnoziarnistego z masłem

– kilka liści sałaty/garść rukoli lub roszponki

– 2 plastry półtłustego sera białego

– pomidor lub ogórek

– sałatka: 3 różyczki gotowanych brokułów, 1/2 jajka, łyżeczka pestek słonecznika, garść pomidorków koktajlowych, łyżeczka oliwy

mgr Katarzyna Różycka

dietetyk kliniczny w Centrum Medycznym CMP Piaseczno

Bibliografia

• Poradnik żywienia Kobiet w ciąży, Instytut Matki i Dziecka
• Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego w zakresie stosowania witamin i mikroelementów u kobiet planujących ciążę, ciężarnych i karmiących. Ginekol Pol. 5/2014, 85, 395-399