Ogólnopolski Dzień Walki z Depresją – dietetyk kliniczny z CMP Piaseczno o wpływie diety na leczenie depresji

Ogólnopolski Dzień Walki z Depresją – dietetyk kliniczny z CMP Piaseczno o wpływie diety na leczenie depresji

Mimo że temat depresji zagościł na dobre w dyskursie publicznym, to wciąż w społeczeństwie pokutuje teoria, że to tylko gorszy humor, a sami chorzy często bagatelizują wyraźne symptomy choroby.


Kto choruje na depresję?

Depresja to najpowszechniejsze zaburzenie psychiczne – dotyczy nawet 14 – 18 % społeczeństwa. Co piąta chorująca osoba jest zagrożona ryzykiem popełnienia samobójstwa.

Depresja może dotyczyć każdego – w 2017 roku chorowało na nią 1 mln Polaków, a w 2019 leki przeciwdepresyjne wykupiło 3,8 mln osób. Szczególnie niepokojący jest wzrost liczby pacjentów poniżej 18 roku życia.


Depresja to nie jest zły humor – objawy i leczenie

Depresja to choroba, która w przeciwieństwie do złamanej nogi czy trądziku może w ogóle nie być widoczna dla otoczenia, natomiast czuje ją bardzo wyraźnie każda chorująca osoba.

Przyczyny depresji są złożone i wiele mechanizmów wciąż nie jest do końca poznanych. Do wystąpienia choroby może dojść w wyniku zdarzeń, które miały miejsce w życiu dorosłym lub w okresie dzieciństwa. Skłonność do wystąpienia depresji może być uwarunkowana genetycznie, a czynnikami zwiększającymi ryzyko zachorowania są: alkohol, leki, inne używki czy obecność przewlekłej choroby. Do wystąpienia depresji może dochodzić w wyniku nieprawidłowego funkcjonowania mózgu i zaburzeń hormonalnych.


Depresja – ciągłe poczucie smutku, brak energii

Depresja objawia się ciągłym poczuciem smutku, brakiem energii, bezcelowością jakichkolwiek działań, a towarzyszą temu często płacz, porzucenie dotychczasowych zainteresowań, problemy ze snem, utrata apetytu. Depresja może objawiać się bólami całego ciała, spadkiem aktywności fizycznej, obniżeniem libido i niechęcią do podejmowania aktywności seksualnych.

Mogą pojawić się kłopoty w pracy, trudności z koncentracją, niechęć kontaktów z innymi ludźmi, pragnienie skończenia z życiem, które według osoby chorej i tak nie ma już sensu.

O depresji zazwyczaj mówimy, gdy objawy towarzyszą niemal codziennie przez minimum dwa tygodnie. Objawów tych nie należy bagatelizować i odkładać na później wizyty u lekarza (aktualnie można to zrobić również w ramach telekonsultacji). Kluczowym elementem leczenia depresji jest psychoterapia, która może być wyłączną formą terapii lub wspomaganiem dla leczenia farmakologicznego. Dodatkowo należy zadbać o odpowiednią dietę.


Dieta wspomaga leczenie depresji

Badania dowodzą, że odpowiednia dieta może zmniejszyć ryzyko depresji oraz stopniem jej nasilenia.

Składniki diety, które mogą wspomagać leczenie depresji:

  • cynk – pestki dyni i słonecznika, krewetki, ryby, drób, pieczywo pełnoziarniste, orzechy,
  • żelazo – ryby, jaja, mięso, orzechy, rośliny strączkowe, otręby, płatki owsiane,
  • magnez – kasza gryczana, orzechy, czekolada gorzka, rośliny strączkowe, płatki owsiane i pieczywo pełnoziarniste,
  • chrom – kakao, szpinak, pełnoziarniste zboża, orzechy, mięso,
  • selen – orzechy, pełnoziarniste zboża, ryby, jaja,
  • witamina D3 – ryby, jaja, drób, mięso
  • witamina B6 – otręby, kiełki pszenicy, orzechy, słonecznik, wątróbka, ryby, mięso,
  • witamina B12 – ryby, jajka, drób, mięso, mleko,
  • kwas foliowy – głównie zielone rośliny liściaste: szpinak, sałata, kapusta, brokuły, brukselka, kalafior,
  • kwasy omega-3 – tłuste ryby morskie, siemię lniane i nasiona chia (zawierają prekursor omega-3).

Niedobór tych składników powiązany jest z nasileniem objawów depresji.

dietetyk centrum medyczne cmp

Korzyści zdrowotne w trakcie leczenia depresji obserwuje się podczas stosowania diety śródziemnomorskiej bogatej w kwasy omega-3, antyoksydanty. Zgodnie z tymi zaleceniami korzystne jest zjadanie dużych ilości tłustych ryb morskich, surowych warzyw – głównie zielonych, owoców i orzechów. A także oliwy z oliwek, która jest dobrym źródłem witaminy E. Unikać natomiast należy produktów, które kojarzone są z dietą zachodnią: wysokoprzetworzone z białej mąki, tłuste i słone lub słodkie przekąski, napoje gazowane, duże ilości mięs i wyrobów mięsnych.

Kluczowe znaczenie w funkcjonowaniu organizmu ma kondycja naszych jelit. Skład mikrobioty jelitowej jest modyfikowany przez nawyki żywieniowe, przyjmowanie probiotyków i prebiotyków. Jednym z zadań mikrobioty jelitowej jest produkcja neurotransmiterów takich jak: serotonina, dopamina, kwas gamma-aminomasłowy, kwas masłowy, krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe, które pełnią istotną rolę w przebiegu depresji.

Nie zapomnijmy o aktywności fizycznej, która wspomaga leczenie zarówno krótko- jak i długotrwałej depresji.


Interakcja z suplementów i ziół z lekami przeciwdepresyjnymi

Pamiętajmy, że w przypadku stwierdzonej depresji sama zmiana nawyków żywieniowych i zastosowanie suplementów nie przyniesie efektów. Zasadność stosowania tych preparatów oceni lekarz w momencie rozpoczęcia terapii przeciwdepresyjnej.


mgr Katarzyna Różycka

dietetyk kliniczny w Centrum Medycznym CMP Piaseczno

 

Bibliografia

  1. LaChance LR. i wsp. Antidepressant foods: An evidence-based nutrient profiling system for depression. World J Psychiatr 2018 September 20; 8(3): 97-104
  2. Raport. NFZ o zdrowiu. Depresja, Warszawa, 2020
  3. Szczygieł K. i wsp., Wpływ żywienia na zdrowie psychiczne w opinii psychiatry. Psychiatry 2019; 16, 3: 146–153
-->